ΙΣΤΟΡΙΑ Γ΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (γ μέρος-7/4) - ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Επανάληψη στο Διαφωτισμό

Σχεδιάγραμμα για επανάληψη του κεφαλαίου και ασκήσεις

(και στο eclass.sch.gr)

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Ευρώπη 17ος – 18ος αιώνας συντελούνται σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές: 

 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ 

1. Θεαματική αύξηση του πληθυσμού 
2. 
   

2) Μεταβολές στην αγροτική οικονομία (προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού) 

α: Δημιουργία μεγάλων αγροκτημάτων β: Επέκταση της χρήσης μηχανημάτων 

γ. Εφαρμογή νέων μεθόδων καλλιέργειας 

Αυτό το σημαντικό φαινόμενο ονομάστηκε από τους ιστορικούς αγροτική επανάσταση 

3) Ανάπτυξη εμπορίου 

 Τριγωνικό εμπόριο ανάμεσα σε Ευρώπη, Αφρική και Αμερική 

 Συσσώρευση κεφαλαίων σε Ευρωπαίους επιχειρηματίες 

4) Εκβιομηχάνιση - γέννηση της βιομηχανίας 

 Επιχειρηματίες που διέθεταν κεφάλαια 

 Δημιουργία μεγάλων εργοστασίων 

 Χρήση ισχυρών μηχανών 

 Χιλιάδες άνεργοι πρώην αγρότες καταφεύγουν στις πόλεις αναζητώντας δουλειά 

5) Βιομηχανική επανάσταση 

 Είναι η πρώτη φάση του φαινομένου που ξεκίνησε στην Μ. Βρετανία (1750-1780 ) 

 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ 

 Αστική τάξη (βιομήχανοι, τραπεζίτες, μεγαλέμποροι) : ενισχύει διαρκώς τη θέση της 

 Αριστοκράτες: προσπαθούν να διατηρήσουν τα προνόμιά τους 

 Αγρότες και ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα των πόλεων: ζουν σε άθλιες συνθήκες 

 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 

 Απόλυτη μοναρχία: σε όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρώπης η εξουσία είναι συγκεντρωμένη στα χέρια του βασιλιά 

 Εξαίρεση η Μ. Βρετανία , όπου μετά την ένδοξη επανάσταση του 1688 αναγνωρίστηκαν ορισμένα δικαιώματα στα μέλη των οικονομικά ισχυρότερων τάξεων. 

 ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 

Διανοούμενοι και επιστήμονες επιχειρούν, βασισμένοι στη λογική, να ανακαλύψουν φυσικούς νόμους που διέπουν τη λειτουργία του κόσμου, ανοίγοντας το δρόμο για την απελευθέρωση από τις προλήψεις του Μεσαίωνα. 

ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ 

1.ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΪΚΟΝ 

 Κάθε επιστημονική θέση 

πρέπει να επαληθεύεται με πείραμα

2. ΡΕΝΕ ΝΤΕΚΑΡΤ 

Ο μόνος δρόμος προς την αληθινή γνώση, είναι η συστηματική αμφιβολία 

3. ΤΖΟΝ ΛΟΚ 

Όλοι οι άνθρωποι έχουν απαραβίαστα φυσικά δικαιώματα 

4. ΙΣΑΑΚ ΝΙΟΥΤΟΝ (ή ΝΕΥΤΩΝ) 

Νόμος της παγκόσμιας έλξης 

Το σύμπαν λειτουργεί με βάση φυσικούς νόμους 

ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ : 

Σημαντικό πνευματικό κίνημα αλλά και βαθύτατα πολιτικό 

Είναι ουσιαστικά επακόλουθο της επιστημονικής επανάστασης του 17ου αιώνα 

 Πρωτοεμφανίζεται στην Αγγλία (τέλη 17ου αι.). 

 Κορυφώνεται στην Γαλλία (18ος αι.) 

 Εξαπλώνεται στην Ευρώπη και έξω απ’ αυτήν. 

Ο Διαφωτισμός αξίωνε αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δράσης, στους κοινωνικοπολιτικούς θεσμούς, την εκπαίδευση, τη θρησκεία. Τάσσεται υπέρ της ατομικής ελευθερίας και ενάντια στην τυραννική διακυβέρνηση της εκκλησίας. 

Η καταλυτική δύναμη των πολιτικών ιδεών του Διαφωτισμού, θα φανεί στις δύο μεγάλες επαναστάσεις του 18ου αιώνα, 

την αμερικανική (1774) και την γαλλική (1789) και 

θα αποτελέσουν επίσης τα θεμέλια των σύγχρονων δημοκρατιών σε ολόκληρο τον κόσμο. 

ΘΕΜΕΛΙΑΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΩΝ

Η πεποίθηση ότι ο άνθρωπος μπορεί να προοδεύει συνεχώς 

Η αποδοχή της λογικής ως του μόνου ασφαλούς τρόπου ερμηνείας του κόσμου (ορθολογισμός) 

Η κριτική κάθε υφιστάμενης σκέψης 

Η απόρριψη κάθε αυθεντίας 

ΦΩΤΙΣΜΕΝΗ ΔΕΣΠΟΤΕΙΑ 

Ορισμένοι μονάρχες εφάρμοσαν 

κάποιες από τις ιδέες του Διαφωτισμού 

για να γίνει το κράτος τους 

αποτελεσματικότερο και να 

ισχυροποιήσουν την εξουσία τους. 

 Φρειδερίκος Β’ της Πρωσίας 

 Μαρία Θηρεσία της Αυστρίας και ο γιος της Ιωσήφ 

 Αικατερίνη β’ της Ρωσίας 

 Διαφωτισμός και ΠΟΛΙΤΙΚΗ 

1) ΦΥΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ: θεμελιώδης πολιτική έννοια 

του Διαφωτισμού και μια από τις θέσεις- εμβλήματα 

της αστικής τάξης 

2) Κοινωνικό Συμβόλαιο / ΤΖΟΝ ΛΟΚ 

3) Γενική βούληση / Ζαν Ζακ Ρουσό 

4) Διάκριση των εξουσιών / Μοντεσκιέ 

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ 

Συλλογικό έργο 33 τόμων, με πρωτεργάτες τους Ντιντερό και Ντ΄Αλαμπέρ 

που συνοψίζει τις ιδέες του Διαφωτισμού 

 Διαφωτισμός και ΘΡΗΣΚΕΙΑ 

1) Ντεϊσμός: ο θεός έπλασε τον κόσμο αλλά δεν παρεμβαίνει στη λειτουργία του 

2) Ανεξιθρησκία / Βολτέρος 

3) Αυστηρή κριτική στην καθολική εκκλησία 

 Διαφωτισμός και ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 

Ζαν- Ζακ- Ρουσό : Το μόνο μέσο για τη διασφάλιση της συνεχούς 

προόδου του ανθρώπου είναι η εκπαίδευση 

Επίσης: κατάργηση της αυθεντίας του δασκάλου / προσωπική αναζήτηση 

του διδασκόμενου. ( « Αιμίλιος ή περί αγωγής» ) 

 Διαφωτισμός και ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 

1) Φυσιοκρατία / Κενέ : η οικονομία θα πρέπει να λειτουργεί φυσικά 

2) Οικονομικός φιλελευθερισμός / Άνταμ Σμιθ: το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει παρά ελάχιστα στην οικονομική ζωή

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1) Να σημειώσετε Σ (σωστό) ή Λ (λάθος) σε κάθε μία από τις παρακάτω προτάσεις. Για κάθε λανθασμένη απάντηση να γράψετε τη σωστή.

Σ Λ

α: Ο Λοκ μίλησε για τη διάκριση των εξουσιών .

β: Ο Σμιθ εισηγήθηκε τον οικονομικό φιλελευθερισμό.

γ: Οι διαφωτιστές συμφωνούσαν με τις μεθόδους και τις απόψεις καθολικής εκκλησίας.

δ: Ο Ντεκάρτ θεωρούσε την αμφιβολία ως τη μόνη σίγουρη λύση προς την αληθινή γνώση.

ε: Ο Φρειδερίκος ο Β΄ της Πρωσίας αρνήθηκε να εφαρμόσει οποιαδήποτε αρχή του Διαφωτισμού.

στ :Τι κίνημα του Διαφωτισμού πρωτοεμφανίστηκε στη Γαλλία του 18ου αι.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2) Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με την κατάλληλη λέξη:

1.    Ορισμένοι μονάρχες εφάρμοσαν κάποιες από τις ιδέες του Διαφωτισμού. Αυτή η παραλλαγή απόλυτης μοναρχίας ονομάστηκε ……………………… ………………………….

2.    Η …………………………… ………………………..(όρος που πρότεινε ο Ρουσό),

είναι η σύνθεση των ατομικών βουλήσεων μέσα από την οποία εκφράζεται το δημόσιο συμφέρον.

3.    Σύμφωνα με το Μοντεσκιέ η εξουσία θα έπρεπε να χωρίζεται σε……………………………….που θεσπίζει τους νόμους, σε…………………….που εφαρμόζει τους νόμους και………………………... που ελέγχει την τήρηση των νόμων.

4.    Οι ιδέες του Διαφωτισμού συνοψίστηκαν στην ………………………………….,ένα συλλογικό έργο 33 τόμων.

5.       Ο Τζον Λοκ διατύπωσε τη θέση ότι οι άνθρωποι έχουν απαραβίαστα…………….. ………………